Wkłady koronowo-korzeniowe to uzupełnienia protetyczne stosowane w stomatologii do odbudowy zębów, które uległy znacznemu zniszczeniu. Najczęściej są stosowane w przypadkach, gdy ząb jest osłabiony po leczeniu kanałowym i wymaga wzmocnienia przed wykonaniem korony protetycznej. Wkład ten zakotwicza się w korzeniu zęba, a jego część koronowa służy jako rdzeń do osadzenia korony.
Rodzaje wkładów koronowo-korzeniowych
Wkłady koronowo-korzeniowe można podzielić na kilka rodzajów, w zależności od materiału, z którego są wykonane, oraz od metody ich produkcji i osadzania.
Wkłady standardowe
- Metalowe - wykonane najczęściej ze stali nierdzewnej, tytanu lub stopów niklowo-chromowych. Są produkowane seryjnie i dostępne w różnych rozmiarach.
- Z włókna szklanego - wykonane z kompozytu wzmacnianego włóknem szklanym. Są elastyczne, co zmniejsza ryzyko pęknięcia korzenia.
- Z włókna węglowego - lekkie i wytrzymałe wkłady, charakteryzujące się dobrą biokompatybilnością i wysoką estetyką, obecnie rzadziej stosowane.
Wkłady indywidualne (odlewane)
- Metalowe (złote, stopy chromo-kobaltowe) - wykonywane indywidualnie dla każdego pacjenta, na podstawie wycisku pobranego z jamy ustnej. Zapewniają precyzyjne dopasowanie do kształtu kanału korzeniowego.
- Z tlenku cyrkonu - wykonywane indywidualnie z ceramiki cyrkonowej. Charakteryzują się wysoką estetyką oraz wytrzymałością. Stosowane szczególnie w zębach przednich (siekacze, kły).
Zastosowanie wkładów koronowo-korzeniowych
Wkłady koronowo-korzeniowe są stosowane przede wszystkim w celu odbudowy zęba po leczeniu endodontycznym, gdy znaczna część korony zęba uległa zniszczeniu, a pozostała struktura zęba nie jest wystarczająco stabilna, aby podtrzymać koronę protetyczną. Wkład umożliwia:
- Wzmocnienie korzenia zęba - wkład przenosi siły działające na koronę na korzeń, zmniejszając ryzyko złamania zęba.
- Odbudowę korony zęba - stanowi rdzeń dla korony protetycznej, zapewniając warunki do jej osadzenia oraz jej stabilność i trwałość.
Wady i zalety wkładów koronowo-korzeniowych
Zalety:
- Wzmocnienie struktury zęba: Wkład koronowo-korzeniowy wzmacnia osłabiony korzeń zęba, co zapobiega jego złamaniu i przedłuża żywotność odbudowy protetycznej.
- Estetyka: Wkłady wykonane z materiałów takich jak włókno szklane czy tlenek cyrkonu są praktycznie niewidoczne pod koroną, co zapewnia doskonały efekt estetyczny.
- Wszechstronność: Wkłady mogą być stosowane zarówno w przednich, jak i tylnych zębach, w zależności od potrzeb klinicznych.
Wady:
- Złożoność procedury - proces zakładania wkładu koronowo-korzeniowego, zwłaszcza indywidualnego, jest bardziej czasochłonny i wymaga precyzji oraz doświadczenia ze strony stomatologa.
- Koszty - wkłady indywidualne, szczególnie te wykonane z tlenku cyrkonu, są droższe w porównaniu do standardowych wkładów prefabrykowanych.
Rodzaje uzupełnień protetycznych, które można zacementować na wkład koronowo-korzeniowy
- Korony protetyczne - to najczęstsze uzupełnienie stosowane na wkład koronowo-korzeniowy. Mogą być wykonane z porcelany, metalu, cyrkonu lub kompozytu, w zależności od wymagań estetycznych i funkcjonalnych.
- Mosty protetyczne - w niektórych przypadkach wkład może służyć jako filar dla mostu protetycznego, który uzupełnia braki sąsiednich zębów.
- Inne odbudowy protetyczne - wkład może także być częścią bardziej złożonych konstrukcji protetycznych, takich jak odbudowy nakładowe czy systemy wspierające protezy ruchome.
Procedura kliniczna osadzania wkładu koronowo-korzeniowego
Osadzenie wkładu koronowo-korzeniowego to procedura, która wymaga precyzji i kilku kroków rozłożonych na dwie do trzech wizyt w gabinecie stomatologicznym.
Wizyta 1: Przygotowanie zęba
- Konsultacja i ocena stanu zęba:
- Stomatolog przeprowadza badanie kliniczne oraz diagnostykę radiologiczną, aby ocenić stan korzenia zęba i kości wokół niego. Jeśli stan korzenia zęba, w którym ma zostać założony wkład koronowo-korzeniowy w ocenie stomatologa jest dobry, można przystąpić do dalszych kroków.
- Leczenie kanałowe:
- Jeśli ząb nie był wcześniej leczony endodontycznie, konieczne jest wykonanie leczenia kanałowego (usunięcie zainfekowanej miazgi z wnętrza zęba i wypełnienie kanałów korzeniowych).
- Usunięcie starej odbudowy i preparacja korony:
- Ząb jest oczyszczany z ewentualnych resztek starej odbudowy lub próchnicy. Następnie stomatolog przygotowuje przestrzeń w korzeniu zęba (kanał korzeniowy) na przyszły wkład.
- Wykonanie wycisku:
- Jeśli planowany jest wkład indywidualny, stomatolog pobiera wycisk korzenia zęba, który zostanie przesłany do laboratorium protetycznego. Na tej podstawie technik dentystyczny wykona dokładnie dopasowany wkład.
- Tymczasowa odbudowa:
- W przypadku, gdy wkład będzie wykonywany indywidualnie, stomatolog może założyć tymczasowe wypełnienie, aby chronić ząb do czasu kolejnej wizyty.
Wizyta 2: Osadzenie wkładu
- Przymiarka wkładu:
- Stomatolog sprawdza dopasowanie wkładu (jeśli jest indywidualny) w korzeniu zęba. W przypadku prefabrykowanego wkładu, dopasowanie odbywa się na miejscu, w gabinecie.
- Cementowanie wkładu:
- Gdy wkład jest dobrze dopasowany, stomatolog przystępuje do jego osadzenia na stałe. Wkład jest pokrywany specjalnym cementem i delikatnie wprowadzany do korzenia zęba. Pozycja wkładu jest kontrolowana i utrzymywana do czasu związania cementu.
- Przygotowanie zęba pod odbudowę protetyczną:
- Po osadzeniu wkładu koronowo-korzeniowego zazwyczaj wykonywany jest ponowny wycisk. Wycisk ten jest niezbędny do precyzyjnego wykonania ostatecznej korony protetycznej, która będzie osadzona na wkładzie. Po wykonaniu wycisku, ząb z osadzonym wkładem zostaje zabezpieczony do czasu wizyty, na której zostanie umieszczone wypełnienie ostateczne (korona).
Wizyta 3: Osadzenie ostatecznej korony
- Przymiarka i dopasowanie korony:
- Stomatolog przymierza koronę, sprawdzając jej dopasowanie, kolor i zgryz. Jeśli wszystko jest w porządku, korona jest cementowana na stałe na osadzonym wcześniej wkładzie.
- Zakończenie leczenia:
- Po osadzeniu korony stomatolog sprawdza, czy zgryz pacjenta jest prawidłowy. W razie potrzeby dokonuje drobnych korekt, aby zapewnić komfort użytkowania.
Wkłady koronowo-korzeniowe stanowią istotny element leczenia odbudowy zniszczonych zębów po leczeniu endodontycznym. Wybór odpowiedniego typu wkładu zależy od indywidualnych potrzeb pacjenta, stanu zęba oraz wymagań estetycznych. Ostateczny wybór metody leczenia powinien być wynikiem starannej analizy klinicznej stomatologa i konsultacji z pacjentem.
