Ropień w jamie ustnej - czym jest i jak z nim postępować

Ropień jamy ustnej to nagromadzenie ropy w tkankach miękkich lub pod kością spowodowane miejscową infekcją bakteryjną w jamie ustnej. W większości przypadków zlokalizowane są blisko miejsca zakażenia, np. w głębokiej zakażonej kieszonce dziąsłowej, zębie z martwą miazgą, zmianą w okolicy korzenia czy też zainfekowanej śliniance. 

Wyróżniamy kilka rodzajów ropni w zależności od ich lokalizacji i przyczyny:

• Ropień okołozębowy - znajduje się wokół korzenia zęba i jest najczęściej spowodowany zaawansowaną próchnicą, która doprowadza do infekcji miazgi zęba.
• Ropień przyzębny - powstaje w wyniku infekcji dziąseł i tkanek przyzębia, często na skutek choroby przyzębia (parodontozy).
• Ropień podjęzykowy - znajduje się pod językiem i może być wynikiem infekcji ślinianki podjęzykowej.
• Ropień podżuchwowy - lokalizuje się pod żuchwą i może być spowodowany infekcją ślinianki podżuchwowej.
• Ropień policzkowy - zlokalizowany w tkance miękkiej policzka, często w wyniku zakażenia korzenia zęba lub tkanek miękkich, będących w sąsiedztwie z policzkiem, np. przedtrzonowe i trzonowe zęby górne i dolne.

Pochodzenie ropni jamy ustnej

Ropnie jamy ustnej mają zazwyczaj podłoże bakteryjne. Do najczęstszych przyczyn należą:

• Próchnica - nieleczona próchnica może prowadzić do infekcji miazgi zęba, a w dalszej konsekwencji do powstania ropnia.
• Choroby przyzębia - zapalenie dziąseł i choroby przyzębia mogą powodować tworzenie się ropni przyzębnych.
• Urazy - mechaniczne uszkodzenia zębów lub dziąseł mogą stać się wrotami infekcji.
• Zakażenia ślinianek - infekcje ślinianek, takie jak zapalenie ślinianki, mogą prowadzić do ropni podjęzykowych lub podżuchwowych.
• Zabiegi stomatologiczne - jako możliwe powikłanie zabiegu np. po usunięciu zębów czy leczeniu kanałowym.

Objawy ropni jamy ustnej

Objawy ropni jamy ustnej mogą się różnić w zależności od ich rodzaju i lokalizacji, ale do najczęściej występujących należą:

• Silny ból - zazwyczaj pulsujący, nasilający się przy dotyku lub gryzieniu- występuje we wczesnych stadiach powstawania ropnia. Późne stadium charakteryzuje ustąpienie bólu, natomiast pojawia się opuchlizna i powiększanie rozmiarów ropnia. Silny ból w przypadku ropnia jest spowodowany tym, że znajduje się on jeszcze w kości drażniąc i rozpierając ją. Gdy dojdzie do przejścia ropnia przez kość do tkanek miękkich ból znacznie maleje. 
• Opuchlizna - obrzęk tkanek wokół ropnia, który może powodować przejściową deformację twarzy pod postacią np. obrzęku i zaczerwienienia skóry  policzka czy okolicy pod okiem. Natomiast we wnętrzu jamy ustnej, pod błoną śluzową sąsiadującą z ropniem może powstać wygórowanie często opisywane przez pacjentów jako “bąbelek”. Jego obecność świadczy o gromadzeniu się ropy pod błoną śluzową. 
• Zaczerwienienie - miejsce wokół ropnia jest zaczerwienione i ciepłe w wyniku toczącej się infekcji. 
• Gorączka - infekcja może powodować podwyższoną temperaturę ciała.
• Nieprzyjemny zapach z ust - ropa może wydzielać nieprzyjemny zapach.
• Drenaż ropy - w niektórych przypadkach ropa może samoistnie wypływać z ropnia na skutek przerwania błony śluzowej. 
• Słony posmak w ustach - gdy dojdzie do przerwania błony śluzowej, wyciekająca ropa może dawać czucie słonego smaku w buzi. 

Postępowanie wobec ropni jamy ustnej

Leczenie ropni jamy ustnej zależy od ich lokalizacji i zaawansowania, ale ogólne podejście obejmuje:

1. Diagnostykę - stomatolog przeprowadza badanie jamy ustnej i często zleca zdjęcie rentgenowskie, aby dokładnie ocenić lokalizację i rozległość ropnia. Warto podkreślić, iż w początkowych stadiach ropień może nie być niewidoczny na zdjęciu RTG. 
2. Drenaż ropnia - najważniejszym krokiem jest usunięcie ropy. Może to być wykonane przez otwarcie jamy zęba czy też nacięcie ropnia oraz drenaż, co przynosi natychmiastową ulgę w bólu.
3. Leczenie antybiotykami - antybiotyki są przepisywane w celu zwalczania infekcji bakteryjnej. Często stosowane antybiotyki to amoksycylina, klindamycyna.
4. Leczenie przyczynowe - w przypadku ropnia okołozębowego konieczne może być leczenie kanałowe lub ekstrakcja zęba. W przypadku ropnia przyzębnego konieczne jest leczenie choroby przyzębia.
5. Pielęgnacja domowa - pacjentom zaleca się stosowanie płukanek, unikanie twardych pokarmów oraz dbanie o higienę jamy ustnej.

Profilaktyka

Ropień stanowi powikłanie stanu zapalnego tkanek miękkich (kieszonek dziąsłowych w przypadku ropnia przyzębnego) czy też próchnicy prowadzącej do zapalenia i obumarcia miazgi. Aby zapobiec powstawaniu ropni, ważna jest profilaktyka na wczesnym etapie, czyli taka, dzięki której wyleczymy stany zapalne dziąseł czy próchnicę zębów  w ich wczesnym stadium. W tym celu zaleca się:

• Regularne wizyty u stomatologa - kontrole co najmniej dwa razy w roku.
• Dbanie o higienę jamy ustnej - regularne szczotkowanie zębów, używanie nici dentystycznej i płukanek antybakteryjnych oraz zgłaszanie się na profesjonalne zabiegi higienizacyjne w gabinecie stomatologicznym.
• Unikanie urazów - noszenie ochraniaczy na zęby w przypadku uprawiania sportów kontaktowych.
• Szybkie leczenie infekcji - wczesne leczenie próchnicy i chorób dziąseł.

Ropnie jamy ustnej są poważnym problemem zdrowotnym, który wymaga szybkiej interwencji stomatologicznej. Stanowczo nie są problemem, z którym może poradzić sobie samodzielnie w warunkach domowych.  Wczesne rozpoznanie i leczenie mogą zapobiec powikłaniom i przynieść ulgę w bólu. Regularne wizyty u dentysty i dbałość o higienę jamy ustnej to kluczowe elementy profilaktyki.