Złogi nazębne, czyli kamień w jamie ustnej, to dogodne środowisko dla gromadzenia się i bytowania różnego rodzaju bakterii. Stwarza to warunki do rozwoju stanów zapalnych w obrębie tkanek przyzębia oraz dziąseł, co w rezultacie może przekształcić się w poważniejsze, bolesne dolegliwości. Ponadto złogi kamienia prowadzą do przebarwień uzębienia, pogarszając jego wygląd, a tym samym odbierając jego posiadaczowi pewność siebie. Temu wszystkiemu można na szczęście zapobiec, regularnie wykonując usuwanie kamienia nazębnego.
Skaling, usuwanie kamienia nazębnego - czym jest i kiedy należy je wykonać?
Powyższe terminy są synonimami, dlatego w ofercie wielu gabinetów dentystycznych można znaleźć zarówno skaling (lub scaling), jak i usuwanie kamienia, które należy do stomatologii zachowawczej. Kamień tworzy się ze związków mineralnych zawartych w ślinie, a na jego powstawanie wpływa nieprawidłowa lub niewystarczająca higiena jamy ustnej. Intensywność odkładania się złogów nazębnych różni się u poszczególnych osób, ale niewątpliwie dotyczy to każdego z nas. Zwykłe codziennie szczotkowanie zębów nie wyeliminuje problemu, jeśli osad uległ mineralizacji i stwardnieniu.
Osad może gromadzić się w jamie ustnej zarówno pod, jak i nad dziąsłami. Z tego względu usuwanie kamienia nazębnego dzieli się na:
- skaling naddziąsłowy - usuwanie biało-żółtego kamienia, który zgromadził się na dolnych siekaczach, górnych trzonowcach, w okolicy ujść gruczołów ślinowych lub na części policzkowej;
- skaling poddziąsłowy - usuwanie ciemnego kamienia, który formuje się podczas stanów zapalnych poniżej brzegu dziąsłowego i w kieszonce dziąsłowej.
Sprawdź: Na czym polega piaskowanie zębów?
Co ile warto wykonać usuwanie kamienia nazębnego?
Podstawowym warunkiem utrzymania uzębienia i całej jamy ustnej w zdrowej i estetycznej kondycji jest systematyczne kontrolowanie jego stanu na wizytach stomatologicznych. Specjalista zaleci bowiem odpowiednie odstępy między zabiegami usuwania kamienia. Można też ogólnie stwierdzić, że częstotliwość wykonywania skalingu zależy głównie od:
- codziennej higieny jamy ustnej (kamień często osadza się w miejscach trudno dostępnych dla szczoteczki),
- diety (cukry, papierosy, kawa, herbata i wiele innych substancji znacznie pogarszają stan uzębienia),
- uwarunkowań genetycznych,
- wieku (wraz z jego wzrostem zwiększa się podatność na odkładanie się złogów kamienia),
- chorób (pacjentom cierpiącym np. na zapalenie przyzębia zaleca się usuwanie kamienia nawet 5-6 razy na rok).
Jeśli stomatolog nie zaleci inaczej, optymalną częstotliwością wykonywania skalingu jest średnio raz lub dwa razy na rok.
Nie tylko piękny uśmiech - dlaczego usunięcie kamienia nazębnego jest tak ważne?
Złogi kamienia mają nieestetyczną barwę, która szpeci uzębienie, sprawiając, że rzadziej się uśmiechamy. Wpływa to negatywnie na nasz komfort psychiczny. Szczególnie często z problemem tym zmagają się osoby pijące dużo kawy lub herbaty czy palące papierosy. Ponadto usuwanie kamienia jest praktycznie obowiązkowe przed założeniem i po zdjęciu aparatu ortodontycznego, a także w przypadku tzw. stłoczenia zębów, czyli ich nieprawidłowego rozmieszczeniu w jamie ustnej.
Kwestia wyglądu i utrzymania estetycznej barwy szkliwa to jednak tylko jeden z powodów, dla których usuwanie kamienia nazębnego powinno wejść do repertuaru systematycznych zabiegów każdej dbającej o zdrowie osoby.
- Skaling przyczynia się do hamowania rozwoju stanów zapalnych dziąseł oraz przyzębia, obniżania i odsłaniania się szyjek zębowych oraz krwawienia dziąseł.
- Złogi kamienia są jednym z powodów zaniku kości wokół zębów, a w konsekwencji bolesnych dolegliwości i rozwoju parodontozy.
- Usuwanie kamienia nazębnego zapobiega próchnicy i powstawaniu ubytków.
- Zabieg redukuje nieprzyjemny zapach z ust, którego częstym powodem jest właśnie nagromadzenie się złogów kamienia.
Metody skalingu: usuwanie kamienia nazębnego ultradźwiękami
Usuwanie kamienia skalerem ultradźwiękowym to nowoczesna, często stosowana metoda zabiegu, który może wykonać zarówno stomatolog, jak i higienistka stomatologiczna. Polega na przesuwaniu końcówki skalera równolegle do powierzchni złogów, pod kątem nie większym niż 15 stopni względem zęba. Drgania o wysokiej częstotliwości, które powstają na końcówce urządzenia ultradźwiękowego, powodują wibracje na złogach kamienia nazębnego, a w konsekwencji odrywają go z powierzchni zęba (osad pęka i odpryskuje). Usuwanie kamienia nazębnego ultradźwiękami jest mniej inwazyjne, szybsze i dokładniejsze niż ten sam zabieg wykonany metodą mechaniczną przy użyciu skalerów ręcznych.
Skaling ultradźwiękowy nie powinien być jednak wykonywany u osób z:
- wszczepionym rozrusznikiem serca,
- zaawansowaną osteoporozą,
- głębokimi kieszonkami dziąsłowymi,
- uzupełnieniami z materiałów ceramicznych,
- pourazowym odklejaniem się siatkówki
oraz u kobiet w ciąży. W wymienionych przypadkach usuwanie kamienia może być wykonane metodami mechanicznymi.
Laserowe usuwanie kamienia nazębnego
Skaling wykonywany za pomocą lasera to rewolucyjna metoda usuwania kamienia nazębnego, zyskująca coraz większą popularność. Największą zaletą tej opcji jest bardzo szybkie działanie lasera, a co za tym idzie - zmniejszenie dyskomfortu pacjenta. Ponadto stomatolog wykonujący skaling może w pełni zobaczyć pole zabiegu, co usprawnia jego pracę, a także chroni pozostałe tkanki jamy ustnej. Jest to najskuteczniejsza metoda usuwania złogów kamienia nazębnego ze względu na precyzję, szybkość (zabieg trwa krócej niż w przypadku skalerów ultradźwiękowych lub ręcznych) i całkowity brak bólu.
Sprawdź: Przebarwienia na zębach - jak sobie z nimi poradzić?
Usuwanie kamienia nazębnego - domowe sposoby
Tak jak wiele innych dolegliwości, kamień nazębny można próbować usunąć domowymi metodami, a do stomatologa udać się, jeśli nie przyniosą pożądanego efektu. Substancje, które pomagają w walce ze złogami to m.in.:
- ocet jabłkowy - można nanieść go na szczoteczkę raz w tygodniu i dokładnie wetrzeć we wszystkie zęby. Kwas jabłkowy ma właściwości przeciwpróchnicze i zapobiega osadzaniu się kamienia;
- soda oczyszczona - po połączeniu jej z olejem kokosowym powstanie antybakteryjna mieszanka, która zapobiega powstawaniu złogów, a także wybiela zęby. Takiej pasty można używać maksymalnie przez tydzień, regularnie myjąc nią zęby;
- szałwia - doskonale znany środek bakteriobójczy, jakim jest napar z szałwii, może służyć także do zapobiegania gromadzenia się złogów kamienia w jamie ustnej.
Powyższe domowe sposoby powinny być stosowane rozważnie oraz w ograniczonych ilościach i czasie. Oprócz tego należy pamiętać o regularnej wymianie szczoteczki do zębów oraz o używaniu nici dentystycznej i antybakteryjnych płynów do płukania jamy ustnej. Można także rozważyć szczoteczkę elektryczną lub soniczną, które dokładniej czyszczą zęby i dostają się do trudno dostępnych miejsc. W walce o zdrowsze i bielsze uzębienie nic jednak nie zastąpi skutecznej i bezpiecznej pomocy doświadczonego stomatologa.
Sprawdź: Soniczna czy elektryczna? Jaką szczoteczkę do zębów wybrać?
Usuwanie kamienia nazębnego - zabiegi uzupełniające
Oprócz skalingu w skład higienizacji stomatologicznej wchodzą także inne zabiegi, które w połączeniu z nim dają najlepszy efekt. Uzupełniają się nawzajem, przez co umożliwiają dogłębne wyczyszczenie uzębienia i poprawę jego wyglądu. Warto więc na wstępie zdecydować się na usuwanie kamienia, a następnie rozważyć pozostałe propozycje stomatologia:
- Piaskowanie - jest nieodłącznym uzupełnieniem skalingu i polega na usuwaniu przebarwień oraz płytek osadu nazębnego za pomocą specjalnej piaskarki.
- Polerowanie - po zabiegach skalingu i piaskowania płytka zęba jest lekko chropowata, dlatego stomatolog może ją wypolerować specjalną szczoteczką lub gumką oraz pastą stomatologiczną. Poprawia to wygląd zębów, a także zmniejsza ryzyko ponownego osadzenia się kamienia.
- Fluoryzacja - służy wzmocnieniu zębów, które mogą być nadwrażliwe po wcześniejszych zabiegach. Używa się do niej żelu, pianki lub lakieru, a uzębienie zyskuje pierwotny odcień oraz warstwę ochronną.
