Od wielu lat panuje błędne przekonanie, że zębów mlecznych u dzieci nie trzeba leczyć, ponieważ zostają zastąpione stałymi. Jednak stan mleczaków również rezonuje na pozostałe części jamy ustnej, dziąsła oraz kości żuchwy, a więc pośrednio także wpływa na formujące się zęby stałe. Aby zapobiec rozwojowi próchnicy, stomatolog może zalecić lapisowanie. Co to jest i jak działa? Sprawdźmy.
Kiedy zdecydować się na lapisowanie zębów u dzieci?
Wielu pacjentów walczy z próchnicą, ale nie wszyscy w pełni wiedzą, czym ona jest. To bakteryjna choroba zakaźna, którą można całkowicie wyleczyć. Dorośli bardzo często przechodzą próchnicę kilkukrotnie w ciągu życia. Drobnoustroje powodujące tę dolegliwość są odpowiedzialne za rozkład cukrów w jamie ustnej. Nagromadzone bakterie produkują kwasy organiczne psujące szkliwo. Nieleczone ubytki w szkliwie pogłębiają się, aż powstaje charakterystyczna dziura o ciemnym zabarwieniu.
Wbrew pozorom choroba ta nie postępuje jedynie u dorosłych. Co drugi osiemnastolatek w Polsce traci co najmniej jeden ząb w walce z próchnicą. Schorzenie u dzieci poniżej 3 roku życia może mieć szczególny przebieg. Dolegliwość nie musi występować u dzieci, które nadmiernie spożywają słodycze. Próchnica butelkowa rozwija się już u niemowląt, a lapisowanie zębów zatrzymuje jej postęp. Cukier obecny w sokach, herbatkach czy mleku stanowi pożywkę dla groźnych bakterii u maluchów zasypiających z butelką w ustach lub pijących w nocy.
U dzieci próchnica wczesna zachodzi dość gwałtownie. Pokarm spożywany przed snem pokrywa małe ząbki, a zmniejszona ilość śliny nie wypłukuje skutecznie nagromadzonych kwasów organicznych. Wtedy dochodzi do psucia zarówno wyrośniętych mleczaków, jak i zębów wyrzynających się. Nawet jeśli dziecko nie je w nocy, to dokładne mycie zębów jest często utrudnione, co również prowadzi do powstawania ubytków. Co robić w takiej sytuacji? Część lekarzy zaleca lapisowanie zębów mlecznych.
Sprawdź: Profilaktyka próchnicy u dzieci
Lapisowanie – co to jest?
Aby zapobiec przedwczesnej utracie zębów mlecznych, a także problemów zdrowotnych w dorosłym życiu, warto zdecydować się na lapisowanie. Zabieg przeprowadzany przez stomatologa polega na nasączeniu powierzchni zębów specjalnym preparatem, który chroni przed rozwojem próchnicy. Zmiany chorobowe są zatrzymywane, a mleczaki, znacznie delikatniejsze od zębów stałych, ulegają utwardzeniu. Wówczas próchnica nie atakuje od razu wyrastającego stałego uzębienia.
Stomatolodzy mogą zaproponować dwa rodzaje lapisowania zębów mlecznych, w zależności od używanych związków chemicznych. Lekarz dopasowuje je na podstawie zaawansowania dolegliwości.
- Azotan srebra, zwany diabelskim kamieniem, jest bezbarwny, ale na skórze pozostawia czarne podrażnienia. Ze względu na właściwości antybakteryjne, doskonale zabezpiecza uzębienie dzieci. Do lapisowania lekarze stosują roztwór 10-40%, w zależności od zaawansowania próchnicy. Co ciekawe, nazwa zabiegu pochodzi od handlowej nazwy tego związku chemicznego – lapis.
- Chlorek cynku główne zastosowanie ma chociażby w produkcji past lutowniczych. Białą substancję używa się także do lapisowania zębów u dzieci w roztworze 30-50%. Ze względu na to, że nie zmienia koloru, zabieg z zastosowaniem chlorku cynku nazwano lapisowaniem bezbarwnym i lapisowaniem na biało.
Sprawdź: Ortodonta dziecięcy - kiedy można rozpocząć leczenie ortodontyczne dziecka?
Efekty zabiegów z opisanymi substancjami są zróżnicowane. W przypadku zastosowania azotanu srebra, na zębach wytrąca się białczan srebra, który nadaje mleczakom charakterystyczny, czarny kolor. To główny skutek uboczny lapisowania azotanem srebra, dlatego niektórzy opiekunowie preferują użycie chlorku cynku. Ten związek jest jednak mniej skuteczny od lapisu. Zmianie odcienia ulegają jedynie miejsca zmienione chorobowo, a zdrowe zęby pozostają białe. Czarny kolor nie ma również wpływu na wyrastające zęby stałe.
Lapisowanie zębów u dzieci krok po kroku
Często nawet dorosłym trudno jest przezwyciężyć strach przed wizytami u dentysty. Warto zatem wiedzieć, że lapisowanie zębów mlecznych nie boli. Opisywany zabieg może być przeprowadzany u dzieci, które zdążyły doświadczyć już nieprzyjemnego borowania. Objaśnienie maluchowi, jak stomatolodzy Allecou Dent przeprowadzają lapisowanie, z pewnością pomoże opanować lęk.
- Lekarz przeprowadza profesjonalne oczyszczanie zębów z osadu za pomocą szczoteczki oraz wody utlenionej.
- Błona śluzowa jest odizolowana, a czyste zęby dokładnie wysuszone.
- Powierzchnię zębów nasącza się specjalnym roztworem dezynfekującym, a następnie smaruje zęby jednym z dwóch wymienionych wyżej związków chemicznych.
- Podczas płukania inną substancją na tkance zachodzi reakcja chemiczna, która tworzy barierę antybakteryjną.
Cały zabieg trwa około 5 minut, ale trzeba pamiętać, że dla małego, ruchliwego pacjenta to dość spore wyzwanie. Lapisowanie zębów u dzieci daje najlepsze efekty, kiedy stomatolog powtarza je jeszcze 3 razy w odstępach co 3 tygodnie. Niektórzy opiekunowie chcą oszczędzić maluchowi stresu i decydują się na trzykrotne lapisowanie w ciągu jednej wizyty. Wykwalifikowana kadra Allecou Dent dokłada wszelkich starań, aby każde spotkanie ze stomatologiem przebiegało w przyjaznej atmosferze, zarówno dla najmłodszych, jak i starszych pacjentów.
Lapisowanie zębów mlecznych nie leczy próchnicy, a jedynie zatrzymuje jej rozwój. Zabieg powinien być stosowany u małych dzieci, które mają trudności z siedzeniem nieruchomo, albo gdy delikatny ząb nie trzyma wypełnienia. O ile to możliwe, warto więc wybrać leczenie ubytków za pomocą popularnych plomb w naszym przyjaznym dzieciom Centrum Stomatologii. Najlepszym rozwiązaniem jest jednak zapobieganie chorobie – zmiana diety oraz dbałość o higienę jamy ustnej gwarantują maluchowi zdrowy wzrost.
Jak dbać o zęby małego dziecka?
Wielu rodziców zwleka z wprowadzeniem nawyku czyszczenia jamy ustnej do czasu, aż dziecko zacznie przyjmować pokarmy twarde. Nie należy jednak czekać – warto przyzwyczajać szkraba do zabiegów higienicznych przed wyrżnięciem się pierwszych zębów, aby zapobiec próchnicy oraz lapisowaniu. Rano i wieczorem za pomocą silikonowej nakładki na palec albo gazy trzeba przetrzeć delikatnie język oraz wały dziąsłowe dziecka. Cierpliwość gra tutaj kluczową rolę, ponieważ błona śluzowa w jamie ustnej niemowlęcia jest szczególnie wrażliwa na urazy mechaniczne.
Sprawdź: Leczenie zębów u dzieci
Szczotkowanie trzeba rozpocząć już po pojawieniu się pierwszych zębów mlecznych. Warto zakupić narzędzie nakładane na palec opiekuna, a później miękką szczoteczkę wyposażoną w małą główkę. Masowanie dziąseł koi ból przy wyrastaniu zębów, a dodatkowo usuwa resztki pokarmu z zakamarków jamy ustnej. Ponieważ maluch nie umie płukać ust ani wypluwać wody, nie można przesadzać z ilością pasty do zębów dla dzieci. Wystarczy tyle, ile mierzy ziarenko ryżu. Odpowiednia pielęgnacja sprawi, że lapisowanie zębów mlecznych nie będzie potrzebne.
Aby monitorować, jak starsze dziecko samodzielnie szczotkuje zęby, warto wyposażyć się w specjalne tabletki albo pastę wybarwiającą płytkę nazębną. Po rozprowadzeniu specyfiku, barwnik wskazuje, gdzie zęby wymagają dalszego czyszczenia. Niektórzy producenci dodają do płynów latarki, których światło pokazuje obszary do szczotkowania, co jest szczególnie atrakcyjne dla ciekawych świata dzieci. Zastosowanie takich rozwiązań nie tylko uczy małych pacjentów prawidłowej higieny jamy ustnej, ale też motywuje ich do dbania o zdrowe zęby.
